Transnistrië viert dit jaar zijn 25-jarig bestaan, lezen we op grote billboards in de hoofdstad Tiraspol. Met een eigen vlag, eigen grensposten, een eigen regering en eigen Transnistrische roebels is het land de facto onafhankelijk en is het Moldavië een doorn in het oog. Het niet-bestaande land dat ooit berucht was vanwege corruptie, chantage en intimidatie van buitenlanders lijkt nu meer open dan ooit tevoren. Er wordt zelfs weer onderhandeld met Moldavië over mogelijke toekomstscenario’s: volledige onafhankelijkheid, een federatie tussen linker- en rechteroever op Bosnische leest, Transnistrië als Moldavische regio met een verregaande mate van autonomie of eenvoudigweg als deel van Moldavië.
“Veel zullen de onderhandelingen niet opleveren,” tempert gids Andrey onze verwachtingen. “Met minder dan onafhankelijkheid neemt Tiraspol geen genoegen.” Voor Moldavië is het bevroren conflict simpelweg geen prioriteit. Het land heeft andere sores, zoals een waardeloze economie, werkloosheid, emigrerende inwoners, corruptie en een Europese droom met de nadruk op dat laatste woord. “Transnistrië is punt acht op de agenda,” vertelt Andrey.
Op de een of andere manier valt Andrey uit de toon bij het oorlogsmonument in Bender, een pompeus bouwwerk met eeuwige vlam en tank met fier wapperende Transnistrische vlag. Andrey komt op ons over als iemand die nadenkt over het leven, bepaald niet conservatief is ingesteld en ja, misschien zelfs wel als een kosmopoliet. Misschien wel de enige in heel Tiraspol – of komt het door zijn voorliefde voor vreemde talen? Op de Shevchenko Transnistrië Staatsuniversiteit heeft Andrey lesgegeven in het Duits en het Engels. Hij spreekt vloeiend Russisch, Duits, Engels, Roemeens en Zweeds.
Andrey neemt ons mee naar een met onkruid overwoekerd betonnen pleintje voor wat Sovjetgymnastiek. De shirts mogen meteen uit. Na de push-ups wagen we ons aan de brug met gelijke leggers voor bijzonder complex ogende buikspieroefeningen, waarna we overgaan op pull-ups en lenigheidsoefeningen aan een metalen rek. Naast een talenknobbel en ijzeren buikspieren heeft onze gids ook een zachte kant. In zijn appartement in een grijs flatgebouw speelt hij eerst op zijn accordeon voor ons en vervolgens op zijn gitaar. Een melancholisch lied van Michail Krug, één van de grondleggers van de blatnaya pesnya – geromantiseerde criminelenliederen.
“Voor het moederland!” lezen we op de tank tegenover het parlementsgebouw. Een billboard met de stichtende tekst “Hou van je stad!”, een ander met “25 jaar Transnistrië”, een Neo-classicistisch Dom Sovetov – Transnistrië maakt alle stereotypen waar. Voor onze reis heb ik gelezen dat je geen foto’s van gebouwen, standbeelden, monumenten, personen en bepaalde objecten mag maken. Helder, toch? Andrey wuift mijn zorgen weg – alleen het rode parlementsgebouw ligt een tikje gevoelig. En zelfs als je dat fotografeert kom je ermee weg: “The police will politely ask you to delete your picture. And then they will politely beat you to the ground.” Voor de zekerheid fotograferen we Lenin met zijn wapperende jas zo dat het parlementsgebouw net niet op de foto staat. De blatnaya pesnya klinken uit de mond van Andrey vast een stuk mooier dan in een echte gevangenis.
(Zelf naar Transnistrië? Andrey leidt je graag rond!)